مسجد نصیرالملک نام یکی از دیدنی های پرآوازه شهر شیراز است که در محله ای قدیمی به نام گود عربان قرار دارد. این شاهکار معماری ایرانی - اسلامی در همان ابتدا شما را محو تماشای خود می کند؛ همین که به در چوبی آن می رسید چشمتان به کاشی کاری گل سرخ، گل زنبق شیراز و مقرنس ها می افتد و در همان ثانیه های اول عاشق این مسجد می شوید. آنچه در این بنا بسیار به چشم می آید، استفاده از کاشی های صورتی رنگ است و همین مساله باعث شده تا لقب مسجد صورتی را به آن بدهند.

آشنایی با مسجد نصیرالملک | مسجد صورتی ایران

پس از عبور از هشتی و ورود به حیاط چهارگوش، همه چیز همانند دیگر مساجد ایران به نظر می رسد؛ طرح های زیبای کاشی کاری، حوض مستطیل شکل میان حیاط و ... همه و همه چیزهایی هستند که در اکثر مساجد تاریخی ایران یافت می شوند و دیدنشان خیلی دور از انتظار نیست. کمی بعد که پایتان به درون شبستان برسد تازه متوجه تفاوت این بنای مذهبی می شوید؛ شیشه های رنگی مسجد نور خورشید را از خودشان عبور می دهند و سایه رنگینشان را بر زمین می اندازند .  این مسجد پس از گذشت بیش از ۱۵۰ سال هنوز هم برای عبادت مردم مورد استفاده قرار می گیرد و زیبایی ها و جلوه منحصر به فرد آن باعث شده تا نامش از بهمن ماه ۱۳۳۴ با  شماره ۳۶۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

تاریخچه مسجد نصیرالملک

در سال ۱۲۵۵ حاکم فارس، میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک تصمیم گرفت مسجدی از خود به یادگار بگذارد، به همین جهت دستور ساخت مسجد نصیرالملک را صادر کرد. بر پایه کتیبه سردر این بنا حاج محمد حسن معمار و میرزا رضا کاشی گر ساخت آن را برعهده داشته اند. هزینه ساخت این مسجد نیز از محل خمس و زکات مردم تامین شد که روحانیان آن دوران از دریافت نقدی آن سرباز زده بودند . پس از گذشت ۱۲ سال از زمان آغاز ساخت، در سال ۱۳۰۴ ساخت مسجد نصیرالملک به پایان رسید؛ اما خبری از شیششه های رنگی در آن نبود و در و پنجره های رنگین شبستان در سال ۱۳۴۸ توسط استاد حاج میرزا آیت ساخته شدند. این مسجد در ابتدا مجموعه ای شامل یک مسجد، یک خانه، یک گرمابه و یک انبار بود؛ اما قسمت بزرگی از آن شامل اندرونی و ورودی خانه، گرمابه، آب انبار و فضای بین خانه و مسجد در جریان ساخت خیابان جدید لطفعلی خان زند از بین رفت و امروزه اثری از آن دیده نمی شود . در برخی آثار و نوشته های تاریخی از مسجد نصیرالملک نام برده شده است. به عنوان مثال کتاب فارسنامه ناصری درباره این مسجد چنین توصیفی ارایه می دهد : در استحکام بنیان و سنگ ازاره و ستون‌های سنگی، شبستان و دریاچه (حوض) و صحن، مانند مسجد مشیر الملک و بلکه اندکی بزرگ‌تر است و بعضی تصرفات تازه در آن افزوده که بر محاسن آن افزوده است.

نصیرالملک که بود؟

میرزا حسنعلی خان نصیرالملک از خانواده مشهور قوام شیرازی و پسر قوام الملک بود و از اعیان و اشراف دوره قاجاریه به شمار می رفت. وی در زمان سلطنت ناصرالدین شاه، حکومت شیراز و فارس را برعهده داشت و به عنوان حاکمی عادل و با انصاف شهرت داشت. مرحوم نصیرالملک املاک فراوانی داشت که از جمله آن ها می توان به قسمتی عمده از شهرک سعدی در شیراز، مزرعه‌ای بزرگ در اطراف شیراز، چندین روستا در شهرستان بیضا، و چند روستا در اطراف فسا و سروستان و ... اشاره کرد. او همه دارایی خود را وقف امور خیریه کرد و امروزه نوادگان وی تولیت موقوفه نصیرالملک را بر عهده دارند و درآمد حاصل از اموالش را صرف امور خیریه می کنند.