موزه ایاصوفیه یکی از پر بازدید کننده ترین و برجسته ترین موزه های دنیا در زمینه هنر و تاریخ معماری است. ایاصوفیه کنونی سومین ساختمان ساخته شده در همان محلی است که دو ساختمان قبلی بوده اند ولی با سبک معماری متفاوتی بنا شده است. ساختمان اولیه به دست مهمترین معماران آن دوره (از سال 527 تا 565) به دستور امپراتور روم شرقی ساخته شده بود. از این بنا به مدت 916 سال به عنوان کلیسا استفاده شده است اما به دنبال تسخیر استانبول توسط سلطان مِحمِت فاتح، ایا صوفیه به مسجد تغییر یافت. پس از آن به مدت 482 سال به عنوان مسجد از آن استفاده شد و سپس به فرمان آتاتورک و تصویب شورای وزیران در سال 1935 ایاصوفیه به موزه تبدیل گشت. در ساخت این بنای شگفت انگیز از 30 میلیون کاشی طلا استفاده شده است
تزئینات داخل ایا صوفیه در زمان ساخت بسیار ساده بوده‌اند؛ برای مثال تصویر صلیب‌ها بسیار به چشم می‌خورد. به مرور زمان موزاییک‌کاری‌های مختلفی به زینت‌های داخل بنا اضافه شدند. تصویر پرتره امپراطور، خاندان امپراطوری، مسیح و غیره بخشی از تزئینات بعدی هستند. طی قرن ۸ و ۹ میلادی یک دوره شمایل شکنی در امپراطوری بیزانس به راه افتاد که سبب تخریب بسیاری از موزاییک‌کاری‌های ارزشمند شده و بعد از آن نیز ساخت هر گونه شمایل ممنوع بود. در این زمان صلیب جزو تزئینات قابل قبولی به حساب می‌آمد که برای کلیساهای بیزانسی به کار می‌رفت. این جریان شمایل شکنی برای ترس از آن بود که بیننده احترام و ستایش خود را به جای آن که معطوف آن قدیس کند، متوجه تصویر وی کند
.